ZESPÓŁ POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW (PCO)

Zespół policystycznych jajników (PCO) spowodowany jest zaburzeniami równowagi hormonalnej kobiety. Nadmierne wytwarzanie męskich hormonów płciowych tzw. androgenów przez jajniki i nadnercza, będące podstawową przyczyną występowania tego zespołu, oraz insulinooporność tkanek wywołuje zachwianie prawidłowego funkcjonowania całego układu hormonalnego kobiety. Do triady objawów PCO należą zaburzenia miesiączkowania, niepłodność oraz hirsutyzm (nadmierne owłosienie). Stwierdzenie nawet jednego z tych objawów może nasuwać przypuszczenia o ewentualnym istnieniu tego schorzenia. W przypadku PCO najczęściej występują nieregularne krwawienia miesiączkowe. Większość cykli w PCO to tzw. cykle bezowulacyjne, w których nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej zdolnej do zapłodnienia. Cykle bezowulacyjne spowodowane są zaburzeniami hormonalnymi. Zmiany hormonalne powodują, że w cyklu miesiączkowym dochodzi do wzrostu pęcherzyka Graffa, w którym mieści się komórka jajowa lecz nie dochodzi do jej uwolnienia, czyli do owulacji. Pod wpływem androgenów pęcherzyk obumiera w wyniku czego tworzy się maleńka cysta. Powtarzająca się sytuacja w kolejnych cyklach powoduje powstawanie licznych torbielek w jajniku co w rezultacie doprowadza do jego znacznego powiększenia i uszkodzenia jego miąszu. Torbielki te najczęściej umiejscawiają się blisko zewnętrznej, obwodowej powierzchni jajników. Cykle bezowulacyjne stanowią główną przyczynę niepłodności kobiecej. Brak owulacji uniemożliwia bowiem zajście w ciążę. Występowanie zespołu PCO najłatwiej rozpoznać w badaniu przezpochwowym ultrasonograficznym (USG TV). Bardzo często występującym objawem PCO jest nadmierne owłosienie u kobiet czyli hirsutyzm, związany z nadmiarem androgenów w organizmie. Owłosienie pojawia się na klatce piersiowej, twarzy, ramionach, brzuchu oraz innych częściach ciała. Czasami dołączają się zaburzenia polegające na występowaniu różnego rodzaju zmian skórnych. Może pojawić się trądzik, łojotok,czasem zmiany barwnikowe na skórze. U kobiet z PCO bardzo często spotykaną dolegliwością jest nadmierna skłonność do tycia. Wiele kobiet z zespołem policystycznych jajników wykazuje insulinooporność. W organizmie wykrywa się większe stężenie insuliny aniżeli jest on w stanie wykorzystać. Insulina ta stymuluje jajniki do wytwarzania androgenów. Prócz zaburzeń wytwarzania insuliny można również zauważyć nieprawidłowy profil lipidowy. Najczęściej występuje podwyższony poziom cholesterolu całkowitego oraz obniżone stężenie frakcji HDL. Podstawowym badaniem diagnostycznym jest badanie ultrasonograficzne przezpochwowe oraz badania hormonalne wykonane z krwi pacjentki. Wykonanie USG TV pozwala na ocenę struktury oraz wielkości jajników. W obrazie USG w przypadku PCO uwidocznione są jajniki z dużą liczbą niepękniętych pęcherzyków jajnikowych umiejscowionych tuż pod zewnętrzną powierzchnią jajników. Równorzędne znaczenie ma wykonanie badań hormonalnych pozwalających na dokładną ocenę stężeń poszczególnych hormonów wykonane w określonych dniach cyklu. Niewątpliwie najczęściej występującym zaburzeniem związanym z PCO jest występowanie nieregularnych cykli miesiączkowych. W celu uregulowania cyklu oraz usunięciu objawów PCO najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne polegające na stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych. Wpływają one korzystnie nie tylko na regulację cyklu ale również na błonę śluzową macicy zapobiegając wielu niebezpiecznym chorobom związanym z przerostem błony śluzowej, oraz prowadzą do atrezji niepękniętych pęcherzyków jajnikowych. Poza tym pozwalają również, poprzez zmniejszenie wydzielania androgenów, na znaczne ograniczenie innych objawów spotykanych w PCO jak np. nadmierne owłosienie czy też trądzik. Zespołu PCO nie można wyleczyć ostatecznie, można jedynie usunąć jego objawy, oraz doprowadzić do dłuższej lub krótszej remisji.