ENDOMETRIOZA

Występowanie błony śluzowej jamy macicy czyli endometrium poza jamą macicy nazywane jest endometriozą. Endometrioza może dotyczyć tylko narządu rodnego, jest to endometrioza genitalna, lub znajdować się poza narządem rodnym kobiety i nazywana jet wtedy endometriozą pozagenitalną. Nieprawidłowo umiejscowiona błona śluzowa podlega podobnym cyklicznym przemianom hormonalnym jak endometrium w jamie macicy. W pierwszej fazie cyklu wysokie stężenie estrogenów powoduje, że endometrium narasta do grubości około 12-14 mm. Pod wpływem wzrastającego w drugiej fazie cyklu poziomu progesteronu endometrium przechodzi w tak zwaną fazę gruczołową. Na skutek fizjologicznego spadku progesteronu i estrogenów przed miesiączką, endometrium znajdujące się w jamie macicy ulega złuszczeniu i wydaleniu poza jamę macicy, co objawia się krwawieniem miesięcznym czyli miesiączką. W przypadku endometriozy, nieprawidłowo umiejscowione endometrium znajdujące się poza jamą macicy nie może zostać usunięte wraz z krwawieniem na zewnątrz narządu i w wyniku tego w dotkniętym endometriozą narządzie powstają guzki endometrialne, zrosty i torbiele endometrialne tzw. czekoladowe. Nie leczona endometrioza powoduje powiększanie się zmian chorobowych i powolne uszkodzenie zajętego narządu. Schorzenie to występuje najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym, szczególnie często w grupie kobiet niepłodnych. Endometrioza może zajmować narząd rodny (trzon macicy, jajniki, jajowody) – nazywamy ją endometriozą genitalną (endometriosis genitalis interna et externa), lub też lokalizuje się poza narządem rodnym kobiety – taką formę nazywamy endometriozą pozagenitalną (endometriosis extragenitalis). W takim przypadku ogniska endometriozy usytuowane są najczęściej wewnątrz jamy otrzewnej (w około 95% przypadków tego typu endometriozy) lub znacznie rzadziej poza nią ( np. srom, pęcherz moczowy, blizna po cięciu cesarskim lub okolica naciętego w trakcie porodu krocza). Endometrioza zaburza płodność poprzez zaburzenia w funkcjonowaniu jajowodów często powodujące ich niedrożność, zaburzenia funkcji jajnika oraz zaburzenia w interakcji plemnik-komórka jajowa. Ponadto może powodować nieprawidłowości na tle immunologicznym uniemożliwiające zagnieżdżenie się zarodka w jamie macicy. Szczególnie charakterystyczne objawy towarzyszące tej chorobie to: bóle w miednicy mniejszej, bolesne współżycie i bolesne miesiączkowanie. Leczenie endometriozy dzielimy na zachowawcze i zabiegowe. W leczeniu zachowawczym – stosujemy leki takie jak: progestageny (np. Duphaston, Orgametril), Danazol, analogi gonadoliberyny (np. Lucrin, Zoladex, Decapeptyl), dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. W przypadku braku poprawy po leczeniu zachowawczym stosuje się leczenie operacyjne. Podstawowymi badaniami pomocnymi w rozpoznaniu endometriozy jest badanie ginekologiczne, USG oraz marker CA-125, który jest podwyższony przebiegu endometriozy.